Khi tôi và Keith bắt đầu diễn thuyết tại các buổi hội thảo hôn nhân của FamilyLife, chúng tôi đã được đưa cho một chương trình giảng dạy được sử dụng bởi FamilyLife Hoa Kỳ cho chương trình Weekend to Remember (Cuối Tuần Để Nhớ), và chúng tôi đã phải điều chỉnh bài nói của mình để phù hợp với chương trình học đó. Nhưng tôi luôn thấy việc giải quyết các kiểu xung đột thật khó khăn và nó giống như thể tôi đang cố gắng đặt các viên gỗ vuông vào các lỗ tròn (đó là lý do tại sao tôi rất vui vì Canada đã viết lại toàn bộ chương trình cuối tuần và hiện tại nó được làm rất khác biệt!). Một phần của vấn đề là các cuộc nói chuyện xung đột luôn tập trung vào thời điểm có bất đồng lớn, và sau đó tập trung vào việc cho đi và ban ra sự tha thứ như thế nào. Nhưng không phải tất cả xung đột đều rơi vào phạm trù đó.
Tại sao lại tập trung vào sự tha thứ nếu bạn chỉ có một sự khác biệt đơn giản về quan điểm, và bạn đã có một thời gian khó khăn để tìm được cách đưa ra quyết định? Tại sao lại tập trung vào việc làm thế nào để lắng nghe tốt hơn nếu như người vợ/chồng của bạn đang xem các văn phẩm đồi trụy hoặc đang ngoại tình hoặc đang lạm dụng bạn? Các vấn đề khác nhau đòi hỏi các chiến lược khác nhau.
Vì thế tôi đã suy nghĩ về một cách tốt hơn để mô tả các kiểu xung đột trong hôn nhân.
Tôi đã từng nói về phần này trước đây – trong bài đăng “Tại Sao Tôi Ngừng Giải Quyết Xung Đột”. Đây là một phần quan trọng trong việc đi đến một sự đồng thuận như thế nào, và nó tập trung vào một bài giảng dạy then chốt trong cuốn “9 Suy Nghĩ Có Thể Thay Đổi Hôn Nhân Của Bạn” của tôi về tầm quan trọng của việc xác định nhu cầu tình cảm cơ bản và sau đó động não để đáp ứng nó, thay vì tranh cãi về diễn tiến đúng đắn của hành động. Điều đó thực sự hiệu quả hơn rất nhiều!
Hôm nay tôi muốn tiến thêm một bước xa hơn và phân tích các kiểu xung đột khác nhau trong hôn nhân và tại sao việc giải quyết chúng theo cách khác nhau lại quan trọng.
Tôi nghĩ rằng các kiểu xung đột trong hôn nhân có thể được chia thành ba nguyên nhân gốc rễ khác nhau: những vấn đề tính cách, những vấn đề cá nhân và những vấn đề mối quan hệ.
Hãy cùng xem chúng trông như thế nào nhé!
1. Các kiểu xung đột: Những vấn đề tính cách – Khi xung đột hôn nhân là do tội lỗi của một người.
Đôi khi lý do khiến chúng ta có xung đột trong một cuộc hôn nhân là bởi vì một (trong hai) người đang làm điều gì đó sai trật. Họ có thể đang tiêu sài quá đà và lâm vào tình trạng nợ nần, đồng thời từ chối nói về ngân sách. Họ có thể đang từ chối làm việc và dựa dẫm vào người vợ/chồng để cho người bạn đời làm 90% công việc nhà và cả công việc được trả lương. Họ có thể đang xem văn phẩm đồi trụy hoặc ngoại tình. Họ có thể đang lạm dụng, hoặc là về thể chất, tình cảm, tài chính hoặc tình dục. (Và, vâng, nam giới cũng có thể là các nạn nhân của sự lạm dụng).
Trong tất cả những trường hợp này, một (trong hai) người đang làm điều gì đó gây hại cho cuộc hôn nhân.
Điều này nên được giải quyết như thế nào: Các ranh giới phải được vạch ra để người phối ngẫu đang làm sai hiểu được rằng điều này sẽ không thể được dung chịu và để người phối ngẫu bắt đầu gánh chịu hậu quả từ các hành động của họ. Họ sẽ không có được những lợi ích của hôn nhân nếu họ cũng đang phá hủy hôn nhân. Lý tưởng thì, người nào đó có thể được đưa vào cuộc để nói với người vợ/chồng đang bị tổn thương rằng điều này cũng không thể được dung chịu trong phạm vi xã hội rộng lớn hơn của họ.
Có thể tìm kiếm sự tâm vấn, nhưng chủ yếu phài là tâm vấn cá nhân, đặc biệt là trong các trường hợp bị lạm dụng, nơi mà các tư vấn cho cả hai vợ chồng trong cùng một buổi thường cung cấp cho kẻ lạm dụng một cách khác để gây ám ảnh cho nạn nhân.
Chúng ta có thể sai ở đâu: Thật không may, rất nhiều sự dạy dỗ về hôn nhân, đặc biệt là trong nhà thờ, tập trung vào việc cho đi nhiều hơn và vị tha hơn (và họ thường sử dụng các câu Kinh Thánh về cách Chúa Giê-xu đã từ bỏ mọi điều để ban ra sứ điệp này). Tuy nhiên, điều này làm cho mạng lệnh Kinh Thánh dạy không còn là chính nó và ra khỏi mạch văn. Chúng ta cần nhớ mục đích của Đức Chúa Trời: Ngài muốn chúng ta giống như Đấng Christ. Làm như thế là củng cố tội lỗi và như vậy sẽ không giúp con người tiến tới hành vi giống như Đấng Christ. Và Chúa cũng quan tâm đến phúc lợi của chúng ta! Cho phép ai đó làm tổn thương chúng ta không thể làm hoàn thành kế hoạch của Đức Chúa Trời. Cũng như vậy, việc tâm vấn trong những tình huống này có thể tập trung vào việc làm thế nào để cải thiện sự truyền thông, hoặc làm thế nào để dành nhiều thời gian hơn cùng nhau và có nhiều đêm hẹn hò hơn. Nhưng khi ai đó đang làm tổn hại cuộc hôn nhân một cách nghiêm trọng, thì việc đó phải được giải quyết trước khi chúng ta làm bất cứ điều gì khác.
Để biết ví dụ về việc tâm vấn có thể sai lầm như thế nào, hãy xem danh sách “98 Cách Một Người Phụ Nữ Có Thể Phạm Tội Với Chồng Mình”. Danh sách này được đưa cho một người phụ nữ có chồng bạo hành và ngoại tình, và là một ví dụ tuyệt vời về việc xử lý tội lỗi theo một cách hoàn toàn sai lầm. Tâm vấn có thể là một công cụ tuyệt vời, nhưng nó phải là sự tâm vấn tốt.
2. Các kiểu xung đột: Những vấn đề cá nhân – Khi xung đột hôn nhân là do một người bị tổn thương và các vấn đề chưa được giải quyết.
Một số người bắt đầu cuộc sống hôn nhân với nhiều hành trang hơn những người khác. Họ đã bị tổn thương, bị bỏ rơi hoặc bị coi thường khi lớn lên, và vì vậy họ có rất ít cảm nhận về bản thân hoặc ít tự tin. Điều đó có thể dẫn đến việc một người nào đó trở nên tức giận đột ngột vì họ không muốn bị coi là “kém hơn”. Ngoài ra, nó có thể dẫn đến việc một người không có động lực trong cuộc sống và gặp khó khăn trong việc kiếm việc làm vì họ quá thụ động. Hoặc có thể khi lớn lên họ đã bị lạm dụng và gặp khó khăn trong việc giải quyết cơn tức giận hoặc xử lý bất kì loại xung đột nào. Hoặc có lẽ sự lạm dụng đó là tình dục, và sự lạm dụng tình dục đó đang tàn phá đời sống tình dục của họ.
Tất cả chúng ta đều có một chút đổ vỡ, nhưng sự đổ vỡ của một số người gây ra một sự thiệt hại lớn hơn rất nhiều cho hôn nhân. Việc chữa lành vết thương thường mất rất nhiều thời gian và công sức, và thậm chí có thể khá khó khăn về mặt tinh thần để bắt đầu quá trình chữa lành đó. Nó đòi hỏi bạn phải đối mặt với những điều bạn đã trải qua mà bạn có thể chưa sẵn sàng đối mặt.
Vấn đề khác là sự đổ vỡ có thể bị vượt quá và trở thành ích kỷ. Những người bị đổ vỡ có thể trở nên lạm dụng (mặc dù không phải tất cả đều như vậy). Những người bị đổ vỡ có thể trở nên lười biếng và gặp khó khăn trong việc kiếm việc làm, hoặc có thể gặp khó khăn khi thực hiện các công việc nuôi dạy con cơ bản và có thể bỏ bê con cái. Không phải tất cả các hành vi tội lỗi đều do sự đổ vỡ gây ra, nhưng một số là do như vậy, và thế là việc gỡ rối tình trạng lộn xộn đó trở nên vô cùng khó khăn.
Điều này nên được giải quyết như thế nào: Khi sự đổ vỡ không phải là nguyên nhân gây ra hành vi ngược đãi, mà chỉ đơn giản là hành vi tự hủy hoại bản thân hoặc các vấn đề quan hệ, thì cần có hai điều: thật nhiều kiên nhẫn và tình yêu thương, và khuyến khích tiếp nhận sự giúp đỡ có chuyên môn. Hãy yêu thương vô điều kiện. Hãy để cho người phối ngẫu biết rằng họ được an toàn. Nhưng cũng cần nói với họ rằng bạn quan tâm đến họ và bạn không muốn thấy họ bị mắc kẹt. Bạn muốn giúp họ để họ được chữa lành. Theo nhiều cách, đây là một phần của lời thề nguyện “dù ốm đau hay khỏe mạnh” mà chúng ta nói ra trong lễ cưới. Một số người bị ốm đau nhiều hơn, và bệnh tật đó không phải lúc nào cũng thuộc về thể chất. Khi sự đổ vỡ cũng gây ra tội lỗi, như ở trên, thì ranh giới cần được thiết lập và việc tâm vấn cá nhân nên được theo đuổi để xử lý hành vi có hại trước. Bất kỳ sự chữa lành thực sự nào cũng sẽ cần giải quyết các nguyên nhân tiềm ẩn.
Chúng ta có thể sai ở đâu: Chúng ta có thể nhận kiểu tâm vấn sai lầm. Rachael Denhollander cho biết, về những nạn nhân bị lạm dụng và những người tồn tại được sau sự chấn thương, cô chưa bao giờ gặp bất kì ai đã đến với tâm vấn dựa trên Kinh Thánh mà không sau đó không chấp nhận là tình trạng thật sự là tệ hơn. Hãy tìm kiếm một nhà tâm vấn được cấp phép (tốt nhất là một người cũng là Cơ Đốc nhân), người hiểu được các chấn thương và biết các phương pháp điều trị dựa trên dấu hiệu.
3. Các kiểu xung đột: Những vấn đề mối quan hệ – Khi xung đột trong hôn nhân là do hai người nhìn thế giới và mối quan hệ của họ theo những cách khác nhau.
Rồi có những sự khác biệt rất bình thường mà bất kì cặp đôi nào cũng có – các bạn có các ngôn ngữ tình yêu khác nhau hoặc nhu cầu tình cảm khác nhau. Do đó, không phải lúc nào bạn cũng cảm thấy được yêu thương. Có thể các bạn có tính cách rất khác nhau (Tôi có một loạt bài hay về MBTI và hôn nhân mà có thể chỉ ra một số khác biệt lớn này!). Hoặc có thể bạn chỉ đơn giản là không đồng ý về một quyết định, và bạn dường như không thể tìm ra được những gì cần làm.
Điều này nên được giải quyết như thế nào: Hãy làm bài trắc nhiệm về nhu cầu cảm xúc bên dưới! Đó là một công cụ tuyệt vời để giúp bạn xác định những gì mỗi người cần để cảm thấy được yêu thương vượt ra ngoài ngôn ngữ tình yêu. Hãy tìm ra kiểu tính cách của bạn để hai bạn có thể hiểu nhau hơn và tạo điều kiện cho nhau. Hãy thực hiện theo kế hoạch trò chơi mà tôi đã đặt ra trong cuốn “9 Suy Nghĩ Có Thể Thay Đổi Một Cuộc Hôn Nhân” để đạt được sự đồng thuận khi bạn có vẻ như đang bế tắc. Nếu cần, hãy nói chuyện với người khác hoặc nhờ một vài sự tâm vấn để giúp bạn gắn kết nhiều hơn.
Chúng ta có thể sai ở đâu: Một người có thể quyết định chỉ “nhượng bộ” và cho đi, và có thể làm điều này lặp đi lặp lại, vì nghĩ rằng bằng cách đầu hàng nhiều hơn thì họ đang làm điều đúng đắn trong cuộc hôn nhân của mình. Tuy nhiên, khi sự mất cân bằng này tiếp tục diễn ra, năm nay qua năm khác và thập kỷ này qua thập kỷ khác, sự chênh lệch có thể trở nên tồi tệ hơn. Chúng ta nên bày tỏ ân điển, bỏ qua những điều nhỏ nhặt, và không cố chấp trên theo cách của riêng mình. Tuy nhiên, nếu điều này bị đi quá xa, mà không xem xét đến nhu cầu của một người, thì việc nhượng bộ thực sự có thể gây ra nhiều vấn đề hơn. Giống như tôi đã nói vào tuần trước trong bài đăng của mình về cách xây dựng một cuộc hôn nhân tốt đẹp, cả hai người đều quan trọng trong một cuộc hôn nhân. Bạn không thể chỉ có sự thân mật nếu nhu cầu của một (trong hai) người cứ luôn bị phớt lờ. Nếu đây là trường hợp trong hôn nhân của bạn, hãy nói về nó. Hãy dạn dĩ. Và tìm kiếm sự tâm vấn nếu cần thiết.
Không có một quy chuẩn nào cho tất cả trong việc giải quyết các vấn đề hôn nhân, bởi vì không phải tất cả các loại xung đột đều giống nhau.
Một quả mìn tiềm ẩn khác mà tôi đã nhiều lần chứng kiến là, nếu có bất đồng, người ta cho rằng bạn chỉ nên làm những gì người chồng muốn vì người vợ phải vâng phục anh ta. Tuy nhiên, cả hai đều hiểu sai về sự vâng phục và làm ngắt mạch điện những gì Đức Chúa Trời có thể đang làm trong hôn nhân. Tốt hơn hết là tìm kiếm ý muốn của Ngài, chứ không phải chỉ làm theo ý muốn của chồng.
Vậy đó, đây là – 3 kiểu xung đột khác nhau trong hôn nhân, và chúng nên được giải quyết theo cách nào.
Chúng ta không nên sử dụng cách tiếp cận một quy chuẩn cho tất cả, ví dụ như “bạn chỉ cần nhiều đêm hẹn hò hơn!” hoặc “bạn cần sự tâm vấn cho các cặp vợ chồng!”. Không phải, đôi khi bạn chỉ cần tâm vấn cá nhân thôi. Đôi khi bạn phải cho đi nhiều hơn; đôi khi bạn cần phải mạnh dạn và vạch ra ranh giới. Khi bạn coi hành vi lạm dụng như thể đó chỉ là một sự bất đồng, bạn làm cho tình trạng lạm dụng trở nên tồi tệ hơn. Nhưng khi bạn cư xử với một sự bất đồng đơn giản hoặc không hiểu ngôn ngữ tình yêu, như thể đó là một tội lỗi lớn hoặc dấu hiệu của sự ích kỉ, bạn sẽ tạo ra một loạt các vấn đề khác.
Hy vọng điều này giúp ích cho bạn khi bạn tìm ra ba kiểu xung đột khác nhau trong hôn nhân của mình.
Hồng Ân
(Lược dịch theo: thrivingmarriages.com)