Các luật lệ mới của Trung Quốc có thể thực sự chặn đứng được sự truyền giáo và truyền đạo trên Internet không?
Trong khi một số nhà lãnh đạo hội thánh lo ngại rằng các hạn chế tôn giáo trực tuyến có thể khiến các Cơ đốc nhân sợ hãi, những vị khác hy vọng là các tín hữu Trung Quốc sẽ tiếp tục gieo trồng vào cánh đồng truyền giáo kỹ thuật số.
Các luật lệ mới về internet của Trung Quốc có hiệu lực từ ngày 1 tháng 3, đã đặt ra nhiều hạn chế đối với việc truyền thông, giảng dạy và truyền đạo của tôn giáo.
Các quy luật mới đưa ra các hình phạt không chính thức mà một số Cơ đốc nhân đã phải đối diện vì hoạt động trực tuyến của họ, vì vậy các tín đồ Trung Quốc không chắc chắn được là các quy luật sẽ được thực hiện như thế nào và nó có thể cản trở sứ mệnh đến mức nào.
Các quy định đã được Cục Quản Lý Tôn Giáo Vụ Nhà nước (State Administration of Religious Affairs – SARA) của Trung Quốc công bố vào cuối năm ngoái và chỉ cho phép các nhóm tôn giáo được chính phủ chấp nhận mới có thể chia sẻ thông tin trên internet. Theo các biện pháp mới về Quản lý Dịch vụ Thông tin Tôn giáo trên Internet thì:
“Các tổ chức và cá nhân không được truyền đạo trực tuyến và không được thực hiện việc giáo dục, đào tạo tôn giáo, đăng các bài giảng, đăng lại hoặc liên kết đến các nội dung liên quan; không được tổ chức thực hiện các hoạt động tôn giáo trên mạng; và không được truyền phát các nghi thức tôn giáo… thông qua các phương tiện như văn bản, hình ảnh, âm thanh hoặc video trực tiếp hoặc trong các bản ghi âm. ”
Vào ngày 28 tháng 2, nhà cầm quyền Trung Quốc đã ban hành một thông cáo báo chí trả lời các câu hỏi về luật lệ mới, nêu rõ chính phủ “sẽ hợp tác chặt chẽ và triệt để để đảm bảo thực hiện các biện pháp”.
Việc thực hiện các biện pháp mới này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến việc sử dụng Internet để truyền đạo và truyền giáo của các Cơ đốc nhân Trung Quốc? Liệu những Cơ đốc nhân ở Trung Quốc sẽ không còn có thể làm bất cứ điều gì trên mạng nữa? Khi các biện pháp mới có hiệu lực trong thời kỳ đại dịch đang diễn ra, sứ vụ internet của các hội thánh Trung Quốc ở Trung Quốc và ở nước ngoài sẽ đi về đâu?
Biên tập viên Sean Cheng của Christianity Today (CT) Asia đã phỏng vấn một số mục sư và Cơ đốc nhân Trung Quốc (vì lý do an ninh, tên của các Cơ đốc nhân ở Trung Quốc là bút danh), gồm:
- Jerry An, Mục sư đặc trách sứ vụ truyền thông và giám đốc Trung Quốc của Reframe ở Grand Rapids, Michigan
- Eva Xu, thành viên của một hội thánh Tin Lành ở Los Angeles, thạc sĩ thần học tại Fuller Theological Seminary
- Shi Ming, mục sư của một hội thánh ở Trung Quốc, thạc sĩ thần học của một chủng viện ở Mỹ
- Sean Lu, Mục sư đặc trách thanh niên của một hội thánh ở Trung Quốc, hiện đang học tiến sĩ thần học ở Mỹ
- Zhu Yalun, mục sư của một hội thánh ở Trung Quốc, thạc sĩ thần học (từ một chủng viện ở Hàn Quốc).
- Lynn Han, thành viên của một hội thánh Trung Quốc ở Tokyo và là người điều hành một nhóm WeChat Cơ đốc.
- Zhang Qiang, chuyên gia dữ liệu lớn “big data” và nhân viên truyền thông kỳ cựu sống ở Trung Quốc
CT: Bạn nghĩ các quy định này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến việc các Cơ đốc nhân Trung Quốc sử dụng Internet để truyền đạo và truyền bá sứ mạng?
Shi: Đầu tiên, đây chỉ là “các biện pháp”, về bản chất, ủy quyền cho chính phủ thực hiện một số hoạt động nhất định và có thể được sử dụng như một công cụ quản lý. Họ có thể tuyên bố có hiệu lực của luật, nhưng họ không có cùng mức độ ràng buộc của luật pháp.
Thứ hai, các biện pháp này không hơn nhiều so với các phương pháp đã tồn tại (ví dụ: xóa bài đăng, khóa tài khoản mạng xã hội, giới chức an ninh công cộng triệu tập người vi phạm để nhắc nhở, hoặc thậm chí kiện họ về tội “gây gổ và gây rối”). Nói một cách khác, các biện pháp chỉ đơn thuần chỉnh sửa trên giấy tờ một số thực hành mẫu mực đã tồn tại, để ủy quyền và hợp pháp hóa các cơ quan chính phủ thực hiện những việc này. Đây không phải là sự leo thang kiểm soát chặt chẽ trong một sớm một chiều.
Thứ ba, tôi không nghĩ rằng điều này sẽ ảnh hưởng nhiều đến việc sử dụng Internet của các Cơ đốc nhân Trung Quốc để truyền đạo và truyền sứ mạng. Các cuộc họp thu phóng có thể bị gián đoạn và các tài khoản công khai WeChat có thể bị chặn, nhưng đây luôn là khả năng.
Tác động duy nhất chắc chắn là một số Cơ đốc nhân Trung Quốc sẽ ngừng thánh chức vì sợ hãi. Nhưng các tín đồ Cơ đốc không nên tuân theo những quy định như vậy trong cách chúng ta phụng sự Đức Chúa Trời và con người. Chúng ta nên làm mọi cách để trở thành người quản lý trung thành các tài nguyên của Đức Chúa Trời cho đến khi Đức Chúa Trời lấy lại chúng.
Zhu: Tác động vẫn còn được nhìn thấy, vì nó phụ thuộc vào việc triển khai thực tế. Luôn luôn có chỗ cho sự mơ hồ trong các quy định của Trung Quốc, và các nhà chức trách sẽ điều chỉnh cường độ và phạm vi thực hiện tùy theo tình hình. Và việc bị hạn chế trên WeChat có thể không phải là một điều xấu. Quá nhiều người Trung Quốc ngày nay (bao gồm cả những Cơ đốc nhân) phụ thuộc quá nhiều vào WeChat, vốn đã trở thành phương tiện chính để lấy thông tin, và bản thân điều đó là không lành mạnh. WeChat chứa đầy thông tin sai lệch và giá trị bị bóp méo.
Han: Tác động của các quy định mới có thể được nhìn thấy trên WeChat. Cơ đốc nhân sợ chuyển tiếp âm thanh, hình ảnh và văn bản liên quan đến Kinh thánh, và nhiều tài khoản công khai WeChat truyền giáo đã bị xóa. Không thể viết ra các từ như Chúa Giê-su, Đức Giê-hô-va và amen và phải được thay thế bằng các từ viết tắt bính âm (ví dụ: “JD” cho Đấng Christ và “JDT” cho Cơ đốc giáo). Các anh chị em ở Nhật Bản đã dần chuyển sang các ứng dụng mạng xã hội bên ngoài Trung Quốc (chẳng hạn như Line).
An: Đã thấy rõ tác động hăm dọa của quy định này, và nhiều Cơ đốc nhân đã trở nên thận trọng hơn trong giao tiếp của họ trên internet hoặc sử dụng các mã kiểu câu đố cho những từ nghe có vẻ tôn giáo. Sự kiểm soát của chính phủ đối với lời nói của tất cả các thành phần xã hội, không chỉ Cơ đốc giáo, là điều chưa từng có. Và bất chấp sự kiểm soát cao độ này, vụ việc mẹ bị xích cổ Từ Châu đã tạo nên cơn sóng thần chưa từng có trong dư luận, với nhiều bài viết bị xóa ngày càng được chú ý và lan truyền rộng rãi hơn sau khi được đăng lại bên ngoài Trung Quốc. Điều này một lần nữa chứng tỏ bản chất áp chế của các luật lệ truyền thông mới so với mô hình truyền thông truyền thống.
Tôi lạc quan rằng sau một thời gian ngắn suy thoái, các quy định mới sẽ truyền cảm hứng cho các Cơ đốc nhân Trung Quốc coi trọng mục vụ internet hơn và sử dụng các công nghệ mới một cách sáng tạo hơn và có ý thức sứ mạng hơn.
Lu: Hội thánh phải chuẩn bị cho trường hợp tồi tệ nhất và đáp ứng với trường hợp tốt nhất. Nếu, như các nhà chức trách nói trong thông cáo báo chí, chính phủ sẽ “đảm bảo rằng các biện pháp được thực hiện”, điều này có thể sẽ có tác động lớn đến mục tiêu của chính phủ là “xóa bỏ tôn giáo trên internet”. Tất nhiên, điều này chỉ mang tính chất tương đối vì không thể xóa bỏ những nội dung tôn giáo theo nghĩa tuyệt đối.
Nếu, như các nhà chức trách mong đợi, không gian mạng sẽ không còn là “đặc khu dành cho các hoạt động tôn giáo” hay “vùng đất dành cho các ý tưởng tôn giáo”, thì internet sẽ trở thành một lĩnh vực sứ mạng thực sự. Đó sẽ là một sứ mạng đầy thử thách và cuộc chiến thuộc linh, giống như bất kỳ cánh đồng truyền giáo ngoại tuyến nào, là nơi mà con người thù địch với phúc âm. Chúng ta phải dựa vào quyền năng của Đức Thánh Linh để xử lý những thử thách và để cày xới mặt đất đã đóng băng và gieo giống xuống.
CT: Làm thế nào các Cơ đốc nhân Trung Quốc có thể tiếp tục mục vụ trực tuyến sau ngày 1 tháng 3? Họ sẽ cần thực hiện những loại điều chỉnh nào?
Xu: Trên thực tế, các cuộc họp học Kinh thánh, các bài giảng thần học và thậm chí thờ phượng trực tuyến vẫn có thể được thực hiện bằng Zoom. Điểm khác biệt duy nhất là trước đây thông tin đăng nhập Zoom thường được đăng trong các nhóm WeChat, nhưng giờ chúng tôi quan tâm hơn đến vấn đề bảo mật nên sử dụng các phương pháp khác để thông báo cho người tham gia.
Một số điều chỉnh vẫn cần thiết, chẳng hạn như tránh sử dụng các từ nhạy cảm có thể dễ dàng kích hoạt kiểm duyệt. Cơ đốc nhân được kêu gọi vừa đơn sơ như chim bồ câu vừa khôn ngoan như rắn (Ma-thi-ơ 10:16). Khi WeChat không hoạt động, có thể thực hiện nhiều cuộc gọi hơn để liên hệ với những người tìm kiếm và đến thăm ở nhà có thể là một lựa chọn tốt hơn khi đại dịch lắng xuống.
Shi: Tôi không nghĩ rằng chúng ta cần phải thực hiện nhiều điều chỉnh bởi vì chúng ta không đột nhiên bước vào “mùa đông buốt giá” của Internet. Chúng ta nên tiếp tục làm những gì chúng ta đã làm cho đến khi chúng ta bị chặn, bị xóa hoặc các công cụ không còn khả dụng nữa.
Tôi muốn nói với những Cơ đốc nhân Trung Quốc ở nước ngoài rằng bạn đang ở một vị trí đặc biệt. Bạn phải sử dụng các chương trình phần mềm, nền tảng hoặc tài nguyên từ Trung Quốc, nhưng bạn không bị ràng buộc hoặc điều chỉnh bởi luật pháp của Trung Quốc.
Và các chương trình phần mềm, nền tảng và tài nguyên này có mong muốn thâm nhập vào thị trường toàn cầu. Tôi nghĩ rằng Đức Chúa Trời đã ban cho bạn một địa vị đặc biệt để “vào thời điểm như thế này” (Ê-xơ-tê 4:14) để kiện hoặc phản đối các phần mềm và nền tảng này tại quốc gia của bạn vì vi phạm quyền tự do ngôn luận, nhằm giảm bớt ảnh hưởng và thị trường chứng khoán của họ. trong các cộng đồng người Hoa hải ngoại. Mặc dù điều này không đủ để thay đổi nhiều thứ, nhưng có lẽ Chúa có thể sử dụng tình trạng hiện tại của bạn để tạo ra tác động thông qua những hành động như vậy.
Zhu: Tôi nghĩ rằng điều mà các Cơ đốc nhân Trung Quốc cần nhất bây giờ là học cách
vượt tường lửa (Great Firewall) bằng cách sử dụng VPN và giảm sự phụ thuộc của chúng ta vào WeChat. Hãy thoát ra khỏi bức tường, và sự thật sẽ giải phóng chúng ta, và mọi thứ sẽ dễ dàng hơn nhiều trong tương lai: Các hội thánh hoặc tổ chức có đủ khả năng có thể thiết lập trang web của họ trên các máy chủ ngoài tường lửa; Các tài khoản công khai của Cơ đốc nhân có thể chuyển nền tảng của họ sang phương tiện truyền thông xã hội không bị kiểm duyệt (chẳng hạn như Telegram); và các cá nhân Cơ đốc nhân cũng có thể sử dụng mạng xã hội bên ngoài tường lửa.
Telegram rất được khuyến khích. Sau vài năm thử nghiệm và gặp lỗi, chúng tôi nghĩ rằng đây là một nền tảng một cửa rất tốt có thể thay thế hoàn toàn WeChat về mặt chức năng.
Lu: Thực tế là luật bất công này có hiệu lực không có nghĩa là hội thánh Trung Quốc nên rút lui hoàn toàn khỏi không gian mạng hoặc im lặng. Cả cá nhân tín đồ và cộng đồng hội thánh đều cần thêm lòng can đảm, sự khôn ngoan và sự sáng tạo từ Đức Chúa Trời để xác định và nắm bắt những cơ hội mới.
Các nhà thờ và cơ quan truyền giáo cần trang bị và gửi những “nhà truyền giáo internet” được đào tạo bài bản vào công trường truyền giáo mới và chiến trường tâm linh này theo cách có mục tiêu và chiến lược hơn. Đồng thời, chúng ta cần tạo ra “bình rượu mới” gồm các biểu tượng, ngôn ngữ, phép ẩn dụ và câu chuyện để mang “rượu cũ” của phúc âm (Mác 2:22) trong điều kiện không gian công cộng ngày càng chật hẹp và một văn hóa trực tiến đang thay đổi thật nhanh chóng.
Hội thánh Trung Quốc cần tạo ra những ngôn ngữ truyền thông biểu tượng như là Narnia của C. S. Lewis và “Chúa Tể Của Những Chiếc Nhẫn” của J. R. R. Tolkien. (Ví dụ, các tác giả Cơ đốc giáo Trung Quốc có thể tạo ra các tác phẩm văn học dựa trên thần thoại Trung Quốc không có “từ ngữ nhạy cảm” của Cơ đốc giáo nhưng có tính sáng tạo và sâu sắc về mặt tâm linh trong việc mang thông điệp phúc âm không?)
An: Từ góc độ cá nhân, các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hơn có thể thúc đẩy chúng ta sống theo đức tin của mình không chỉ bằng cách nói về nó, mà bằng cách sống cho nó. Với tư cách là những cá nhân chia sẻ phúc âm trên các phương tiện truyền thông mới, chúng ta nên chú ý nhiều hơn đến việc xây dựng mối quan hệ và liệu những gì chúng ta chia sẻ trong vòng kết nối bạn bè trên mạng xã hội của mình có là bông trái của Thánh Linh và có thể làm toát ra hương thơm của Đấng Christ hay không.
Các tổ chức và hội thánh cần phải điều chỉnh chiến lược của họ để đáp ứng (ví dụ: chuyển đổi sang các nền tảng sang bên ngoài tường lửa GFW hoặc chia sẻ phúc âm với nhiều tính sáng tạo hơn). Trong “mùa đông buốt giá”, mọi thứ vẫn đang phát triển và đây cũng là mùa để những người truyền giáo internet chúng tôi làm việc chăm chỉ và kiên nhẫn chờ đợi.
Zhang: Sứ mạng Internet là một cánh cửa dẫn đến sự tương tác hội tụ của công nghệ và văn hóa được mở ra trong hai thập kỷ đầu của thế kỷ 21 với sự toàn cầu hóa. Hai mươi năm sau, thế giới không khoan nhượng hơn nhưng phân cực hơn, không đoàn kết hơn nhưng chia rẽ hơn vì kết nối internet.
Phúc âm có thể hoạt động thông qua những thay đổi về kinh tế, nhân khẩu học, công nghệ, chính trị, luật pháp và giáo dục; chỉ những tác động có thể biểu hiện không rõ ràng ngay lập tức. Những hạt giống được gieo trong sứ mệnh internet 20 năm qua sẽ phát triển để có thể nhìn thấy được trong 20 năm tới. Chúng ta cần chú ý đến sự thay đổi thời mùa của con người, nền văn hóa và tấm lòng.
Thời mùa mới của sự tập trung vào cộng đồng, địa phương và nhu cầu tương tác sâu xa của con người một cách chân thật cần có lẽ thật cho sự sống mà nó được thực sự hiểu và sống bởi các tín hữu, chứ không phải chỉ nói bằng bàn phím và màn hình.
CT: Những thách thức và cơ hội đối với mục vụ trực tuyến trong thời kỳ đại dịch là gì? Bạn có hy vọng gì cho tương lai?
Xu: Thách thức lớn nhất với sự truyền giáo từ cơn đại dịch là những cơ hội đối mặt bị giảm đi rất nhiều. Có ít hoạt động tiếp cận hơn, chẳng hạn như bóng rổ hoặc bóng bàn, nghệ thuật và thủ công, v.v. Người tìm kiếm không phải lúc nào cũng xem video hoặc âm thanh hoặc đọc các bài báo chúng tôi chuyển tiếp và không phải lúc nào họ cũng trả lời điện thoại.
Nhưng đại dịch đã buộc mọi người phải ở nhà và bây giờ có thời gian để mọi người sẵn sàng đọc một cái gì đó sâu sắc hơn hoặc xem xét các câu hỏi về sự sống, cái chết và sự vĩnh hằng. Các cuộc hội thảo và sách trực tuyến của Cơ đốc giáo thảo luận về cách giải quyết các mối quan hệ cá nhân hiện thích hợp hơn để giới thiệu cho bạn bè, gia đình và đồng nghiệp.
Han: Đại dịch đã hạn chế các Cơ đốc nhân tiếp xúc bên ngoài, nhưng nó đã làm tăng thời gian tất cả chúng ta phải giao tiếp trên internet. Chúng tôi hiện có hai đến ba trăm anh chị em sống ở Nhật Bản, Trung Quốc, Hoa Kỳ, Canada và Châu Âu cùng đọc ba chương Kinh thánh mỗi ngày trong một nhóm WeChat.
Một nửa trong số chúng tôi đã trung thành đọc sách hàng ngày trong hai năm rồi, và có một buổi học Kinh thánh hàng tuần đều đặn trên Zoom. Có thêm thời gian để học sâu Lời Chúa là một niềm vui lớn đối với tất cả mọi người và rất hữu ích trong việc khắc phục sự lo lắng do đại dịch gây ra.
Zhang: Đại dịch đã mang đến sự lo lắng vô cùng lớn ngay cả với những người khỏe mạnh, chưa kể những người đã bị trầm cảm. Nó cũng mang lại phản ứng dữ dội chống lại tâm lý thu hẹp sinh hoạt vào một loại vòng tròn nhỏ và các phòng dội lại âm thanh. Điều này cũng nhắc nhở chúng ta rằng các sứ mạng internet cần phải “trở thành xác thịt” và chuyển từ giao tiếp tượng trưng sang các kịch bản trải nghiệm, thực tế.
Cơ đốc nhân có đời sống thuộc linh trưởng thành có thể phục vụ thế hệ này thông qua dịch vụ chuyên nghiệp tại nơi làm việc của họ, tạo ra những cơ hội mới để xây dựng mối quan hệ với mọi người và rao giảng phúc âm của Đấng Christ.
An: Đại dịch đã buộc tất cả các hội thánh phải trực tuyến, và mục vụ trên Internet đã nhận được sự quan tâm chưa từng có. Nhiều hội thánh và Cơ đốc nhân đã bắt đầu tích cực khám phá sự phát triển của hội thánh và mục vụ internet trong “điều bình thường mới” của thời đại hậu đại dịch.
Nhưng cũng có tư duy lạc hậu, hời hợt, ganh ghét, tự cao tự đại. Trong 5 năm qua, chúng tôi tại Reframe Ministries đã tiến hành các cuộc khảo sát và phân tích sâu rộng về các tài khoản công khai WeChat của Cơ đốc nhân đang hoạt động và nhận thấy rằng toàn bộ các tài khoản công khai của Cơ đốc nhân đều cho thấy hiện tượng “tiền xấu đuổi mất đi tiền tốt”, với các tài khoản tiếp thị vì lợi nhuận và tin tức giả đang gia tăng, và sự thiếu quan tâm chung của công chúng và khả năng tham gia vào các cuộc đối thoại công khai.
Trong hai cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ vừa qua, nhiều phương tiện truyền thông xã hội của Cơ đốc nhân đã góp phần vào việc lan truyền tin tức giả mạo và các thuyết âm mưu và làm mất đi tính nhân chứng Cơ đốc của họ. Điều này cho thấy hội thánh Trung Quốc từ lâu đã thiếu hiểu biết sâu sắc về truyền thông và các phương tiện truyền thông mới cũng như nghiên cứu sâu sắc và trưởng thành về sự tương tác với xã hội và thần học về công chúng. Chúng tôi vẫn còn nhiều việc phải làm để bắt kịp.
Shi: Mục vụ Internet cần phải dẫn dắt những người đối tượng được hội thánh địa phương nhắm đến, các kết nối thực sự và cá nhân. Nó cũng có thể dẫn đến ảo tưởng, lừa dối và tự thỏa mãn.
Một người nổi tiếng trên internet, nhà văn hoặc người dẫn chương trình tham gia vào mục vụ internet có khả năng tự đề cao bản thân vì tương tác với người hâm mộ hoặc người nghe của mình. Những gì anh ấy nghe được từ những người theo dõi của mình sẽ củng cố nhận thức về bản thân của anh ấy và cuối cùng, mặc dù anh ấy vẫn đi nhà thờ, nhưng danh tính thực sự của anh ấy sẽ thực sự xuất hiện trên internet. Điều này rất nguy hiểm và có hại cho cả bản thân anh ta và những người theo dõi anh ta.
Tôi đặc biệt hy vọng rằng những người tham gia vào việc truyền bá phúc âm trực tuyến sẽ xem xét nỗ lực của họ một cách đúng đắn và coi đó là một tài nguyên mà Đức Chúa Trời đã ban cho trong thời đại này, nhưng nó không thể thay thế cho việc đọc Kinh Thánh, cầu nguyện và tham gia vào hội thánh địa phương.
Phỏng vấn và bản dịch tiếng Anh của Sean Cheng
Nguồn: Sean Cheng, Can China’s New Regulations Really Stop Evangelism on the Internet? christianitytoday.com
Ngọc Nga & Văn Bình
(Lược dịch theo: christianitytoday.com)