Chúng ta đang sống trong một thế hệ “trí tuệ” – trí tuệ cảm xúc, trí tuệ sáng tạo và gần đây hơn là trí tuệ “nhân tạo”. Trí tuệ nhân tạo (AI) là một lĩnh vực nghiên cứu rộng rãi trong khoa học máy tính, thiết kế các hệ thống suy nghĩ và hành động như con người – từ chơi trò chơi đến lái xe.
Hai phân khu chính của AI là các hình thức “cụ thể” và “chung”. Các công nghệ AI cụ thể là các hệ thống bắt chước con người tiếp cận một nhiệm vụ cụ thể (thí dụ: ChatGPT), trong khi AI nói chung cố gắng bắt chước con người trong suy nghĩ, ngôn ngữ và hành động rộng hơn (thí dụ: Dữ liệu nhân vật trong phim Star Trek: Thế hệ tiếp theo). Bây giờ, các công cụ AI cụ thể như ChatGPT đã được tung ra xã hội, chúng ta cũng nghe thấy thuật ngữ “học máy“. Tức là các hệ thống “đã học” để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể hoặc nói chung.
Từ quan điểm của một kỹ thuật viên, đây là một thời kỳ thú vị. Nhiều người dự đoán những công nghệ này sẽ biến đổi xã hội như máy in (Thời đại Khai sáng), động cơ đốt trong (Thời đại Công nghiệp) và máy tính (Thời đại Thông tin).
Ân điển chung hay Kẻ hủy diệt đời người?
Khi Cơ Đốc nhân xem AI chỉ là một công cụ, thì chúng ta có thể coi đó là cách Cơ Đốc nhân trong lịch sử đã phản ứng với sự phát triển công nghệ: công cụ là sự ban cho của Đức Chúa Trời, được ban tặng nhờ ân điển chung, để dùng cho các mục đích tốt đẹp và khôn ngoan.
Chúa đã phán qua tiên tri Ê-sai rằng: “Này, chính ta đã tạo thành người thợ rèn thổi lửa than, chế ra khí dụng để dùng; và cũng chính ta đã tạo thành kẻ phá diệt đặng làm sự phá diệt” (Ê-sai 54:16). Đức Chúa Trời đã cho phép những tiến bộ công nghệ gia tăng trong suốt lịch sử. Nhưng chúng ta sử dụng những món quà của ân điển chung này như thế nào – cho điều lành hay điều dữ – là một vấn đề thần học và đạo đức cần phải chú ý thật cẩn thận.
Chúng ta không biết hết tình tiết diễn ra như thế nào, nhưng chúng ta biết câu chuyện kết thúc như thế nào.
Do đó, chúng ta phải đặt câu hỏi là: Chúng ta đã đi quá xa với công nghệ AI chưa? Một số người nghĩ vậy. Họ cho rằng AI không chỉ đơn thuần là một công cụ mà còn là một thí dụ về tạo vật (chúng ta) đang cố gắng tái tạo một hình ảnh thiêng liêng ngoài các phương tiện sinh sản đã được Đức Chúa Trời ban cho – qua đó chiếm đoạt thẩm quyền duy nhất của Đức Chúa Trời là Tạo Hóa. Nhiều người khác vẫn thấy vui khi chúng ta có thể phát triển và triển khai các công nghệ mới này để thúc đẩy sự phát triển của con người.
Từ những ngày đầu tiên, AI đã bắt chước con người một phần bằng cách nghiên cứu và mô hình hóa loài người. Có một lịch sử lâu dài về nghiên cứu AI tương tác với khoa học thần kinh. Trí tuệ nhân tạo có thể bắt chước tâm trí con người đến mức có thể tạo ra cả suy đoán không tưởng và tệ hại. Về mặt hư cấu, con người nói cách hy vọng theo phim Jetsons hoặc Star Trek; về mặt tiêu cực, thì nói đến phim Kẻ hủy diệt hoặc Ma trận.
Đừng sợ những kẻ không thể tạo ra một linh hồn
Các mục sư và tín hữu đang vật lộn với câu hỏi về AI là gì và AI sẽ thay đổi cuộc sống như thế nào. Nhiều người đưa ra những thắc mắc sâu sắc và đầy sắc thái. Công nghệ AI có làm cho sự khéo léo của con người và ngành công nghiệp trở nên lỗi thời không? Phản ứng của Kinh Thánh đối với AI là gì? Nếu in ấn là món quà từ trời giúp đẩy nhanh công tác phổ biến Lời Chúa và các tài liệu Kinh Thánh, thì AI có thể thích nghi với kế hoạch phát triển vương quốc của Chúa khắp toàn cầu như thế nào?
Chúng ta sử dụng những món quà của ân điển chung này như thế nào – cho điều lành hay điều dữ – là một vấn đề thần học và đạo đức cần phải chú ý thật cẩn thận.
Mục đích của bài viết ngắn gọn này không phải để trả lời những thắc mắc trên. Tuy nhiên, chúng tôi nhận ra rằng đằng sau rất nhiều câu hỏi là sự lo lắng hoặc sợ hãi chung về những thứ chưa biết. Chúng tôi chỉ đơn giản muốn chỉ ra một vài nguyên tắc Thánh Kinh có thể định hướng phát triển các câu trả lời trong khi đối mặt với những nỗi sợ ẩn giấu về công nghệ mới và phức tạp này.
- Đức Chúa Trời là tối thượng và cai trị thế giới bằng công việc thánh khiết, khôn ngoan và quyền năng của Ngài.
Những tiến bộ của công nghệ AI có thể rất thú vị hoặc đáng báo động, nhưng các tiến bộ công nghệ tốt nhất của chúng ta giống như mấy đứa bé chơi trò bắt chước Tạo Hóa của chúng. Một tiền đề cơ bản của các nhà cải chánh nói rằng Đức Chúa Trời là Tạo Hóa trong khi chúng ta chỉ là những nhà thám hiểm và khám phá trong thế giới của Ngài. Chỉ có Chúa mới định đoạt sự cuối cùng từ lúc ban đầu, mưu định của Ngài sẽ vững lập (Ê-sai 46:10). Chúa làm mọi việc theo ý Ngài muốn (Ê-phê-sô 1:11) – bao gồm cả vị trí của công nghệ AI trong thế giới của chúng ta.
- Công nghệ AI (cùng với tất cả các thành tựu khác của con người) không thể thay đổi kế hoạch của Đức Chúa Trời để làm vinh hiển chính Ngài trong sự cứu rỗi tội nhân.
Sau khi đã biết rõ mục đích cứu chuộc của Đức Chúa Trời, thì sự nhiệt thành của chúng ta đối với công nghệ AI – hoặc nỗi sợ – có thể bị kiềm chế. Mặc dù công nghệ AI có thể mang lại những điều tuyệt vời, nhưng nó không thể mang lại những điều tối hậu (Công vụ 4:12). Nói về công nghệ AI với tư cách là vị cứu tinh hoặc kẻ địch lại Đấng Christ không đúng khi gán cho AI một vai trò vượt quá mục đích của nó.
Khi thế giới tìm đến Seance AI bắt chước giọng nói của những người thân yêu đã qua đời để trò chuyện với “họ”, chúng ta được nhắc nhở về sự vô ích của công nghệ trong một thế giới đang bị nguyền rủa bởi sự chết. Khi hội chúng của chúng ta khẳng định công nghệ AI sẽ thay thế ngành công nghiệp của con người – hoặc tệ hơn nữa là có khả năng tiêu diệt đời sống của con người – thì chúng ta phải nhớ rằng Kinh Thánh đã bày tỏ kế hoạch của Đức Chúa Trời cho lịch sử thế giới.
Lịch sử thế giới mở ra song song với quá trình sáng tạo, sa ngã, cứu chuộc và viên mãn. Chúng ta không biết hết tình tiết diễn ra như thế nào, nhưng chúng ta biết câu chuyện kết thúc như thế nào. Chúa Jêsus đã chịu chết và sống lại, Ngài ngồi trên trời và sẽ xây dựng Hội thánh của Ngài cho đến khi Chúa trở lại để đánh dấu một kỳ sáng tạo mới. Từ nay cho đến lúc ấy, lúa mì và cỏ dại sẽ tồn tại bên cạnh nhau (Ma-thi-ơ 13:24–30). Chúng ta không nên nhầm lẫn sợ hãi với khôn ngoan.
- Chỉ có loài người mới mang lấy ảnh tượng của Đức Chúa Trời.
Công nghệ AI có thể bắt chước những kẻ mang ảnh tượng của Đức Chúa Trời (và được tạo nên để làm như vậy), nhưng không thể mang lấy ảnh tượng của Ngài. Con người không chỉ đơn thuần là vật chất – chúng ta còn là tạo vật có tâm linh. Chúng ta không chỉ là những chiếc túi sinh học hay siêu máy tính hữu cơ phức tạp. Chúng ta là những tạo vật tâm lý có cả thể xác lẫn tâm hồn.
Đức Chúa Trời đã tạo ra người nam đầu tiên từ bụi đất và hà hơi sống vào người (Sáng thế ký 2:7). Chúng ta không thể làm điều tương tự với máy móc của mình được. Đức Chúa Trời đã tạo nên loài người để giữ chức thầy tế lễ nhà vua đặng quản trị thế gian (1:26–28). Không có phát minh công nghệ nào sẽ được trao vương miện vinh hiển và tôn kính – đặc ân đó chỉ dành riêng cho chúng ta (Thi thiên 8), cùng với lòng trông cậy về sự cứu chuộc ở trong Ngôi Lời đã trở nên xác thịt: Đức Chúa Jêsus Christ.
Công nghệ AI chứng minh sự khéo léo mà Đức Chúa Trời đã ban cho nhân loại – một sự khéo léo được dùng để thực hiện vai trò của họ (mặc dù, tất nhiên, nhiều người sử dụng trí thông minh sáng tạo của họ cho điều dữ). Nhưng chúng ta không cần phải sợ những kẻ có thể tạo ra một cơ thể nhân tạo nhưng không thể tạo ra một linh hồn. Thay vào đó, hãy sợ Đấng có thể hủy diệt cả thể xác lẫn linh hồn ở trong địa ngục (Ma-thi-ơ 10:28).
- Chúng ta nên tận dụng thời kỳ thay đổi này để tái khẳng định quyết tâm trở thành muối và ánh sáng trong một thế giới được khai sáng về công nghệ nhưng tối tăm về mặt thuộc linh.
Giống như câu chuyện ngụ ngôn về hai người xây nhà, một ngôi nhà được xây trên đá và một ngôi nhà được xây trên cát trông giống hệt nhau – trước khi có cơn bão (Ma-thi-ơ 7:24–29). Công nghệ AI đang khiến một số người vỡ mộng không phải vì công nghệ mà vì “nền tảng” của nó.
Chúng ta không cần phải sợ những kẻ có thể tạo ra một cơ thể nhân tạo nhưng không thể tạo ra một linh hồn
Công nghệ AI có thể bắt chước giọng nói của chúng ta sau khi mình chết đi, nhưng không thể khiến chúng ta sống lại từ nấm mồ. Công nghệ này không nên khiến chúng ta tự hào hơn hoặc đẩy chúng ta vào tình trạng tuyệt vọng – nhưng nên đưa chúng ta trở lại với Lời Chúa và cân nhắc kỹ lưỡng về vị trí của mình trong kế hoạch của Ngài. Thời đại của công nghệ AI là một lĩnh vực thú vị, trong đó chúng ta có thể bày tỏ đức tin, công bố hy vọng và thể hiện tình yêu thương trong khi tìm kiếm sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời để sử dụng công nghệ AI dưới quyền chủ tể của Đấng Christ.
The Gospel Coalition là một hội đoàn gồm các mục sư và nhiều Hội thánh thuộc phong trào Cải Chánh chú trọng vào Phúc Âm trong mọi hoạt động. TGC nhắm đến việc rao truyền Phúc Âm của Chúa Jêsus, môn đồ hóa và giữ vững chân lý của Kinh Thánh là tiêu chuẩn của Hội thánh thông qua việc phát triển những nội dung, sự kiện, khóa học, sách báo, đào tạo và tài liệu khắp toàn cầu.
Nguồn: https://tienphong.org