Không gì tệ hơn lời ngụy biện
Những lời biện minh là đinh ốc để xây nên ngôi nhà của sự thất bại. Một lời biện minh còn tệ hơn cả lời nói dối, bởi sự ngụy biện thực chất là lời nói dối cẩn trọng. Sự biện minh có mục đích bảo vệ cái tôi khi ai đó làm việc gì sai lầm. George Washington Carver [52] đã nói: “99% các thất bại đều đến từ những kẻ chỉ suốt ngày nói lời xin lỗi.”
Khi bạn giỏi ngụy biện, thật khó để bạn giỏi bất cứ một điều gì khác. Đừng biện minh cho những gì mình làm chưa tốt nữa mà hãy cố gắng làm tốt hơn. Sự ngụy biện luôn thay thế cho tiến bộ. Bạn có thể thất bại nhiều lần, nhưng bạn sẽ không là một người thất bại cho đến khi bạn đổ lỗi cho người nào đó hoặc một cái gì đó khác.
Có thể có nhiều lý do khiến bạn thất bại, nhưng đừng bao giờ biện minh. Đừng để một thử thách biến thành một nơi để bạn cho rằng đó là nguyên nhân khiến mình thất bại. Bạn có thể chọn lựa mà: Hoặc là để nghịch cảnh thành nơi cho bạn đổ lỗi hoặc bạn có thể coi đó như cơ hội của mình. Không có sự ngụy biện nào là phù hợp với nguyện vọng của Chúa.
Những người không trung thành với mục tiêu luôn có hàng tá lời biện minh vì sao mình làm chưa tốt. “Tôi chưa bao giờ thấy một người giỏi ngụy biện mà làm được việc gì ra hồn” (Ben Franklin). Sự từ bỏ và thất bại luôn bắt đầu với lời biện hộ, giải thích, nuối tiếc và cảm giác thương hại chính bản thân mìn . Người thực sự muốn làm điều gì đó luôn tìm thấy một con đường nơi người khác chỉ coi là lý do vì sao mình không làm được.
Ở một buổi hội thảo gần đây, một diễn giả bắt đầu bài thuyết trình của mình bằng một câu hỏi như sau: “Đâu là lời nói dối mà bạn tự lừa mình thường xuyên nhất?”
Cả khán phòng đột nhiên im lặng như tờ vì câu hỏi không dễ trả lời này. Ông cũng có thể diễn đạt rằng: “Đâu là lời ngụy biện mà bạn thường xuyên nói với chính mình?” Trong đời, bạn có thể có kết quả hoặc lời giải thích. Nếu bạn không thể đạt được kết quả mà mình muốn, những lý do bạn đưa ra chính là lời ngụy biện để bạn tự an ủi mình. Những lời biện hộ đánh lừa bản thân bạn rằng mình chẳng thể làm gì được để thay đổi tình trạng sẵn có này.
Chẳng phải chúng ta đều là những kẻ lừa dối theo cách này sao? Chúng ta thích việc biện hộ mỗi khi mình mắc lỗi. Kết quả là, những lời giải thích tạo nên trải nghiệm của chúng ta, và trải nghiệm đó định nghĩa ta là ai. Những gì chúng ta đã trải qua tạo nên con người của chúng ta hiện giờ. Đó là cách mà mọi chuyện diễn ra.
Kết quả hay lời giải thích, bạn có thứ nào nhiều hơn? Nếu đáp án của bạn là lời giải thích thì đã đến lúc bạn phải phân tích những lời nói dối này. Những lời biện hộ luôn khiến ta thất bại. Hãy nhớ rằng người suốt ngày ngụy biện cho thất bại của mình thì không còn thời gian và năng lượng cho bất cứ việc quan trọng nào khác.
Chúng ta biết rằng lời biện hộ luôn là lớp mặt ngoài của sự lừa dối. Với tất cả những tội lỗi bạn đã gây ra, ma quỷ luôn cho bạn một lời giải thích có vẻ rất hợp lý. Bằng cách nói: “Hoàn cảnh không thuận lợi”, bạn đã giới hạn khả năng của Chúa. Nếu bạn chờ đợi mọi thứ hoàn hảo mới thực hiện thì bạn không bao giờ có thể thành công.
Thành công chỉ do may rủi là lời mà bất cứ kẻ thất bại nào cũng nói được. Luôn có đủ lời biện hộ nếu bạn đủ yếu đuối để dùng chúng.
Hãy chọn lấy cơ hội thay cho lời biện minh.
Nguồn: Sinh Ra Là Một Bản Thể, Đừng Chết Như Một Bản Sao, John Mason, NXB Thời Đại, 01/2013, bài 45.
[52] George Washington Carver (1864-1943): Nhà khoa học, nhà phát minh người Mỹ.