Sau 20 năm sống giữa những người nghèo, tôi đã học được một câu hỏi quan trọng để tự hỏi bản thân về mọi nỗ lực: Liệu điều này có thể tái tạo được không?
Tôi đã học được một cách khó khăn những điều KHÔNG ĐƯỢC LÀM trong các cộng đồng nghèo.
Khi tôi đến Campuchia lần đầu cách đây 22 năm, nơi này là một mớ hỗn độn. Dân nghèo. Bụi bẩn.
Thành thật mà nói, bạn sẽ phải là một thây ma nhẫn tâm không đáp lại.
Và những nhà truyền giáo tràn đến. Chúng tôi tràn đầy lòng trắc ẩn và ước mơ lớn lao. Một số ở đây để mở mang hội thánh. Những người khác đã ở đây để mang lại sự phát triển. Một số linh hồn đầy tham vọng muốn làm cả hai.
Mỗi người trong chúng tôi đều ở đây để thấy sự biến đổi.
Bây giờ 20 năm sau, thật dễ dàng để xem điều gì hiệu quả và điều gì không hiệu quả. Và đáng chú ý hơn – điều gì hiệu quả khi những người nước ngoài ở đây, và điều gì đã đổ vỡ sau khi họ rời đi.
Trong vòng quay của những mục đích tốt đẹp này, không ai muốn lãng phí công sức của mình. Và không ai muốn chống đỡ một thứ chắc chắn sẽ sụp đổ.
Vì vậy, làm thế nào bạn có thể biết? Làm thế nào bạn có thể đánh giá liệu những gì bạn đang làm sẽ kéo dài? Làm thế nào bạn có thể tạo ra một thứ gì đó sẽ tiếp tục đơm hoa kết trái, thậm chí rất lâu sau khi bạn đã về nhà?
Theo thời gian, tôi đã khám phá ra một cách đơn giản để đo lường liệu thứ gì đó có giữ được tác động lâu dài hay không. Nó có trong câu hỏi 3 từ đơn giản này:
Cái này có thể tái tạo được không?
Nói cách khác, đây có phải là cách tiếp cận để mở mang hội thánh hoặc phát triển trong số những người nghèo, một cách tiếp cận mà người dân địa phương có thể lặp lại khi tôi không còn ở đây nữa không? Hay nó yêu cầu chuyên môn của tôi và các nguồn lực bên ngoài để làm cho nó tồn tại lâu dài?
Ví dụ #1 – Mở mang hội thánh.
Vì vậy, điều này thực sự diễn ra như thế nào trong thực tế? Điều gì là, hoặc không thể “tái tạo”, khi nói đến việc bắt đầu một hội thánh trong một cộng đồng nghèo?
Tuần này, tôi đã nghe câu chuyện về một nhà thờ do một nhà truyền giáo người Mỹ mở mang ở Nam Mỹ.
Trong khi nhà truyền giáo đang chăn dắt nhà thờ, nhà truyền giáo đã chi trả hoàn toàn cho các cuộc tĩnh tâm của lãnh đạo. Chi phí tiếp cận đã được nhà truyền giáo đài thọ. Các chi phí của nhà thờ được trợ cấp rất nhiều bởi — bạn đoán vậy — nhà truyền giáo.
Rốt cuộc, nhà truyền giáo người Mỹ đó biết rằng các tín hữu trong nhà thờ của mình là người nghèo. Anh ấy có quyền truy cập vào các nguồn tài nguyên của Mỹ và anh ấy chỉ muốn chúc phúc cho họ.
Nhưng ông không nhận ra rằng ông thực sự đang làm cho họ một sự “phản phục vụ” tuyệt vời.
Cuối cùng, đã đến lúc người truyền giáo phải tiếp tục. Vì vậy, sau khoảng 12 năm, họ giao quyền lãnh đạo cho một mục sư địa phương.
Bạn gần như có thể nghe thấy tiếng kim loại và tiếng mài của các bánh răng khi người lãnh đạo tội nghiệp này cố gắng kêu gọi mọi người trong nhà thờ nắm quyền sở hữu và chịu trách nhiệm về các chi phí của nhà thờ.
Nhiều người rời hội thánh. Những người khác đặt câu hỏi tại sao họ lại bị người Mỹ bỏ rơi.
Hội thánh chật vật tìm thế đứng cho vững và thiếu tầm nhìn khả thi để mở thêm những hội thánh.
Nói cách khác, có một lý do tại sao rất nhiều hội thánh do các giáo sĩ nước ngoài mở không bao giờ sinh sôi. Những hội thánh này không thể sinh sản lại được. Thông thường, chúng thậm chí không bền vững.
Bây giờ, hãy xem chiến lược truyền giáo thay thế cho cách này của Chúa Giê-su dưới ánh sáng của sự thảo luận về chiến lược này:
7 Ngài gọi mười hai sứ đồ, bắt đầu sai đi từng đôi, và ban cho họ thẩm quyền trên uế linh. 8 Ngài truyền cho họ khi đi đường, ngoài cây gậy, đừng đem theo gì hết, không bánh, không bao bị, không tiền túi; 9 chỉ mang dép, không mặc hai áo. 10 Ngài dặn họ: “Khi các con vào một nhà nào, hãy cứ ở đó cho đến lúc ra đi.
—Mác 6:7–10 (BTTHĐ 2010)
Chúa Giê-su khuyến khích sự phụ thuộc cực độ vào các nguồn lực và tài nguyên địa phương.
Khi các môn đồ của Ngài đi khắp thị trấn và thành phố, họ gặp được một số người sẵn sàng hợp tác với họ và chào đón sứ điệp Tin Lành. Ở mọi nơi, có một số người đã sẵn lòng nhận lấy nguyên tắc chia sẻ Vương quốc triệt để này.
Một số người sẵn sàng mở cửa nhà và chia sẻ tài nguyên của họ, ngay cả khi không thực sự biết sứ điệp của Chúa Giê-su. Đây là những người mà các môn đồ có thể làm việc cùng. Đó là những người đàn ông và phụ nữ mà Chúa Giê-su gọi là “Dân của Hòa bình”.
Những người khác không hiểu hoặc đơn giản là không muốn tham gia vào một thử nghiệm cấp tiến như vậy. Chúa Giê-su bảo những người truyền giáo của ngài đừng dành thời gian ở những nơi này, nhưng hãy rũ bụi khỏi chân họ và đi tiếp.
Vì vậy, không phải tình huống nào cũng sẽ chín muồi để chuyển hóa. Chúng ta cần sự khôn ngoan để biết phải làm việc với ai. Và khi không đúng thời điểm thì không sử dụng tiền của chúng ta để biến chuyện chuyển hóa thành hiện thực.
Ví dụ #2 – Dự án Phát triển
Vì vậy, có thể bạn không phải là một người mở mang hội thánh. Có thể bạn là một nhân sự phát triển, hy vọng mang lại sự thay đổi trong một cộng đồng nghèo khó. Chúng ta hãy xem xét một dự án phát triển và tự hỏi: Liệu dự án này có thể sinh ra sự tái tạo được không?
Giả sử bạn đang sống ở một nơi thiếu dinh dưỡng và đói kém. Mọi người đều bị khó khăn, và trẻ em đang thiếu bữa ăn. Họ đang đói. Vì vậy, bạn nghĩ, tốt hơn là tôi nên bắt đầu một chương trình cho ăn. Mọi người cần thức ăn. Tôi có thể quyên tiền để mua thức ăn. Vấn đề đã được giải quyết!
Và cũng giống như trong ví dụ mở hội thánh ở trên, bạn chắc chắn sẽ giải quyết được nhu cầu trước mắt. Những người đói sẽ không còn đói nữa — miễn là bạn có thể quyên tiền để mua thức ăn cho họ. Đây thực sự có thể là phản ứng duy nhất có thể trong tình huống khẩn cấp.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi cuộc khủng hoảng kế tiếp xảy ra? Người địa phương đã “học hỏi” từ mô hình của bạn và họ chỉ biết được cách đó để phải làm gì. Họ cần huy động vốn từ bên ngoài để giải quyết các vấn đề của họ. Rất tiếc, họ không có địa chỉ liên hệ hoặc tài nguyên để giải quyết vấn đề này. Một cơ hội để phát triển và biến đổi thực sự đã bị bỏ lỡ.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu thay vì là một chương trình cho ăn, nhân viên phát triển gan dạ của bạn đã phát triển một số cách để khuyến khích những người có thức ăn chia sẻ với những người thiếu thức ăn?
Đây chính xác là những gì chúng tôi đã cố gắng thực hiện trong phong trào Bạn Kề Cận. Bằng cách đào tạo những người trẻ Cơ đốc để mỗi người có thể sát cánh cùng một trẻ em dễ bị tổn thương trong những cộng đồng của họ, chúng tôi đã tạo ra một mô hình tự lực đơn giản mà bất kỳ ai cũng có thể tham gia.
Ví dụ: khi “em trai” hoặc “em gái” của họ không có bữa ăn trưa hoặc văn phòng phẩm để đến trường, những Người Bạn Kề Cận này chia sẻ một bữa ăn đơn giản, một cây bút chì hoặc một cuốn vở đã dùng hết từ nhà riêng của họ.
Những hành động rộng rãi nhỏ nhoi này bề ngoài có vẻ rất thảm hại. Nhưng sau cùng, tôi có thể dễ dàng gây quỹ để tặng một chiếc cặp ĐẦY ĐỦ với văn phòng phẩm tuyệt vời cho từng đứa trẻ trong số hàng nghìn đứa trẻ trong phong trào Bạn Kề Cận.
Nhưng tôi có thể đảm bảo rằng những người cố vấn của Alongsiders đó sẽ không bao giờ cho đi một lần nữa từ tài sản ít ỏi của họ. Tại sao phải cho khi tổ chức phi chính phủ lớn có thể cho nhiều hơn thế? Và như vậy, chúng ta đã giết chết một thứ gì đó đẹp đẽ với “lòng rộng rãi” của mình.
Các môn đồ vẫn còn lo lắng về khái niệm này khi họ trở về sau chuyến đi truyền giáo thành công trong Mác 6 – họ buộc phải chỉ dựa vào Đức Chúa Trời và lòng rộng rãi của người dân địa phương. Họ quay trở lại với sự phấn khích trước tác động và sự biến đổi mà họ đã chứng kiến.
Khi họ bắt đầu cuộc rút lui đầy kinh nghiệm với Chúa Giê-su, họ bị trật đường ray bởi nhu cầu cấp thiết phải cho 5000 người ăn! Điều đó sẽ làm mất một số chương trình cho ăn hả Chúa Giê-su? Vẫn còn bối rối trước những bài học mà lẽ ra họ phải học được bây giờ, các môn đồ gợi ý rằng Chúa Giê-su nên giải tán cho đám đông đi. Đơn giản vì nhu cầu là quá lớn!
Khi Chúa Giê-su bác bỏ ý kiến này, họ tính dùng tiền lương của mình để mang thức ăn từ bên ngoài vào. Một lần nữa, Chúa Giê-su từ chối. Ngài biết rằng cách tiếp cận này có thể giải quyết được vấn đề trước mắt, nhưng Ngài đã nghĩ đến một bức tranh lớn. Ngài đang giúp họ học những bài học về sự bền vững và niềm tin cho tương lai.
Cuối cùng, một cậu bé sẵn sàng chia sẻ bánh và cá của mình tiến lên. Tài nguyên địa phương được tìm thấy. Họ dâng những thứ này lên đến Chúa…
Và phần còn lại là lịch sử.
Chúa Giêsu đã chỉ đường cho chúng ta.
Bằng cách tập trung các nguồn lực địa phương và tìm kiếm Chúa và phép lạ của Ngài, chúng ta có thể hỏi và trả lời một cách tích cực câu hỏi – Điều này có thể tự tái tạo được không?
[Lưu ý của tác giả: Tôi nhận thấy rằng có một số tình huống không thích hợp để đặt ưu tiên là “có thể tái tạo” — ví dụ: trường hợp khẩn cấp nhân đạo, chuyển giao kỹ năng kỹ thuật hoặc dự án cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, quá thường xuyên là vấn đề không có gì chúng ta làm là có thể tái tạo được — và đó là một vấn đề.]
Ngọc Nga
(Lược dịch theo: outreachmagazine.com)